در سالهای اخیر بارداری به روش آی وی اف به بسیاری از زوج‌های نابارور کمک کرده است تا از طریق روش لقاح مصنوعی بتوانند صاحب فرزند شوند. با وجود تمام پیشرفت‌هایی که در درمان ناباروری به روش آی وی اف وجود داشته است عواملی که باعث افزایش شانس موفقیت در این روش میشود هنوز به طور کامل شناخته نشده است.
علیرغم تمام اقدامات لازم در بهترین حالت، شانس موفقی این روش پس از انتخاب بهترین جنین‌ها به 66 درصد رسیده است. شکست در این روش هم برای بیمار و هم برای پزشک می‌تواند باعث استرس و ناامیدی شود. بنابراین پیش از انجام این روش پزشکان تمام مواردی که موجب افزایش شانس باروری میشود را در نظر می‌گیرند.
به نظر می‌رسد رحم نقش بسیار مهمتری از آنچه قبلاً تصور می‌شد در افزایش شانس موفقیت این روش داشته است. محیط رحم یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در بارداری می‌باشد. معمولاً پیش از انجام روش آی وی اف پزشک به روش هیسترکتومی به ارزیابی رحم و بررسی هر گونه مشکل و آسیب احتمالی می‌پردازد تا در هنگام انتقال جنین شانس لانه گزینی در بالاترین میزان ممکن قرار داشته باشد.
زوج‌هایی که چندین دوره آی وی اف ناموفق داشته اند معمولاً به دنبال روش‌های جدید برای افزایش شانس بارداری هستند، یکی از این روش ها خراش آندومتر می‌باشد. در ادامه به بررسی این روش و تاثیر آن بر بارداری به روش آی وی اف خواهیم پرداخت.
صحبت های دکتر بیتا زلالی درباره خراش آندومتر
خراش آندومتر
خراش آندومتر روشی است که در جهت بهبود شرایط آندومتر به منظور افزایش شانس بارداری در زنانی که تحت درمان آی وی اف قرار دارند استفاده میشود. این درمان فقط برای خانم‌هایی که علیرغم تمام تلاش‌ها در انتقال جنین با کیفیت خوب، چندین دوره آی وی اف ناموفق را تجربه کرده‌اند توصیه میشود. این روش تحت عنوان بیوپسی آندومتر نیز مشهور است.
روش انجام خراش اندومتر
این روش در مطب یا کلینیک قابل انجام است. با اینکه احتیاجی به بیهوشی ندارد اما به بیمارن توصیه میشود پیش از حضور در مطب داروهای مسکن و در صورت احتیاج ضد اضطراب مصرف نمایند.
برای خراشیدن آندومتر پس از اینکه بیمار لباس مخصوص جراحی را پوشید، روی تخت مخصوص قرار می‌گیرد و پاهای خود را روی رکاب صندلی قرار می‌دهید. پزشک ابتدا یک اسپکولوم را در واژن قرار می‌دهد تا داخل رحم قابل مشاهده باشد، سپس دهانه رحم ضدعفونی میشود.
یک کاتتر نازک به نام پایپل بیوپسی را از دهانه رحم عبور می‌دهد تا به به دیواره آندومتر دسترسی داشته باشد و سپس مقداری از دیواره‌ی رحم را خراش می‌دهد.
دردی که حین این عمل ممکن است احساس شود به طور میانگین 6 از 10 می‌باشد. خراش آندمتر معمولاً همزمان با هیستروسکوپی انجام میشود. زمان انجام این روش حدود 15 دقیقه می‌باشد.
مراقبت‌های پس از خراش آندومتر
- تا چند روز از تامپون نباید استفاده شود.
- رابطه جنسی تا زمانی که پزشک به شما اجازه نداده است نباید انجام شود.
- تا حدود یک هفته از رفتن به استخر پرهیز نمایید.
- استفاده از وان آب گرم تا یک هفته ممنوع می‌باشد و فقط می‌توانید دوش‌های سرپایی و سریع داشته باشید.
- برای تسکین دردهایی که مانند گرفتگی‌های دوران پریود می‌باشد می‌توانید مسکن مصرف نمایید.
تاثیر خراش آندومتر بر موفقیت حاصل از روش آی وی اف
بر اساس نتایج حاصل از چندین کارآزمایی بالینی نتایج متناقضی در مورد تاثیر روش خراش آندومتر در افزایش شانس بارداری به روش آی وی اف وجود دارد. نتایج برخی مطالعات نشان داد که خراش آی وی اف در زنانی که چندین دوره آی وی اف ناموفق داشته‌اند، باعث افزایش شانس بارداری شده است.
در برخی کارآزمایی‌های تصادفی کنترل شده نتایج قابل توجهی از انجام این مداخله بر شانس افزایش تولد نوزاد زنده به روش آی وی اف در زمانی که تحت روش خراش آندومتر قرار گرفته بودند دیده نشده است. از آنجایی که این روش باعث احساس ناراحتی و درد در بیمار میشود و به دلیل اینکه هنوز مدارک مستندی مبتنی بر خراش آندومتر و افزایش شانس بارداری به روش آی وی اف دیده نشده است اکثر متخصصان این روش را توصیه نمی‌کنند.
آن را یک هزینه‌ی اضافی برای بیمار می‌دانند اما در صورتی وجود برخی مشکلات ممکن است پزشک این راهکار را به شما پیشنهاد دهد. برخی از مشکلاتی که ممکن است مانع از لانه گزینی جنین به روش آی وی اف بشود مانند چسبندگی داخل رحمی و یا پولیپ رحمی توسط روش خراشیدن آندومتر قابل درمان هستند. پس از برطرف شدن این مشکلات ممکن است شانس افزایش بارداری به روش آی وی اف افزایش یابد.
نتیجه گیری
با توجه به تمام مطالعاتی که تاکنون انجام شده است پیش از انجام آی وی اف انجام هیسترکتومی به منظور ارزیابی محیط رحم و اطمینان کامل از سلامت آن توصیه میشود. انجام روش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی ترانس واژینال یا هیستروسالپنگوگرام اگرچه در بررسی محیط رحم موثر می‌باشد اما هیسترکتومی نتایج دقیقتری را ارائه می‌دهد. از آنجایی که این روش، تهاجمی می‌باشد بهتر است که فقط در صورت لزوم تجویز و انجام شود.
پس از بررسی محیط داخل رحم در صورت وجود هرگونه مشکلی که احتیاج به خراشیدن آندومتر داشت، خراشیدن آندومتر پیش از انجام آی وی اف توصیه میشود. اما در صورت عدم وجود مشکل در دیواره آندومتر به نظر می‌رسد خراشیدن آندومتر تاثیری بر افزایش شانس باروری و تولد نوزاد زنده به روش آی وی اف ندارد.
هرچند مطالعات بیشتری باید انجام شود و برخی از پزشکان به روش تجربی این روش درمانی را جهت افزایش شانس باروری به روش آی وی اف پس از چندین دوره انتقال جنین ناموفق، توصیه می‌کنند. اما همچنان در میزان موفقیت این روش بین متخصصان و محققان توافق آراء وجود ندارد.
